Η ιστορία του αναπτήρα του πιο εμβληματικού από τα είδη καπνιστού
Ο αναπτήρας είναι το αξεσουάρ- φετίχ για κάθε καπνιστή που σέβεται τον εαυτό του. Είτε είναι ένας απλός διαφημιστικός, είτε ένας εξεζητημένος και σπάνιος Zippo, ο αναπτήρας ανήκει στα είδη καπνιστού, που εκτός της προφανούς αναγκαιότητας του, προσδίδει στυλ και αναδεικνύει το στυλ, ακόμη και τα γούστα και τις πεποιθήσεις του καπνιστή.
Ο πρώτος μηχανικός αναπτήρας κατασκευάστηκε το 1816 από ένα Γερμανό χημικό, τον Johann Wolfgang Dobereiner. Στην αρχή ονομαζόταν η “λάμπα του Donereiner” και αποτελούταν από ένα φυσίγγιο γεμάτο υδρογόνο, και έναν πλατινένιο καταλύτη. Ωστόσο οι αναπτήρες άρχισαν να γίνονται διαδεδομένοι την εποχή που η εταιρία Zippo ξεκίνησε την μαζική παραγωγή μοντέλων που ήταν πιο εύχρηστα από εκείνο του Dobereiner, δηλαδή γύρω στο 1930.
Είχαν όμως προηγηθεί αιώνες εξέλιξης της τεχνολογίας αλλά και της χημείας. Το 1669 ο Χένινγκ Μπραντ, ένας Γερμανός έμπορος με πάθος για την αλχημεία, ανακάλυψε το φώσφορο ξεκινώντας από υπολείμματα ούρων. Αρκετά χρόνια μετά, το 1680, ο χημικός Ρόμπερτ Μπόιλ πέτυχε την ανάφλεξη, όταν έτριψε ένα μικρό ξύλο που ήταν καλυμμένο με θειάφι πάνω σε ένα χαρτόνι εμβαπτισμένο σε φώσφορο, ενώ ο Καρλ Βίλχελμ Σέλε είχε καταφέρει από το 1771 να πάρει φώσφορο από ασβεστοποιημένα οστά. Επειδή όμως ο φώσφορος ήταν πολύ σπάνιος και ακριβός, τα σπίρτα δεν εμφανίστηκαν παρά στις αρχές του 19ου αιώνα.
Ο πρώτος αναπτήρας με φλόγα
Την παραγωγή φλόγας με τριβή κατάφερε το 1826 ο φαρμακοποιός Τζον Γουόκερ. Την εφεύρεσή του ολοκλήρωσε λίγο αργότερα με ένα σπίρτο με κεφαλή από ερυθρό φώσφορο ο Άντον φον Σρέτερ, το 1847.
Κάθε συνειδητοποιημένος καπνιστής, που σέβεται τον εαυτό του γνωρίζει, ή ακόμη καλύτερα κατέχει έναν αναπτήρα Ronson. Οι Ronson, με το ιδιαίτερο σχήμα τους, έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στα είδη καπνιστού. Η εταιρεία Ronson ιδρύθηκε το 1886 σαν “The Art Metal Works” από τον Louis V. Aronson, έναν χαρισματικό άνθρωπο που στην ηλικία των 16 ετών του απενεμήθη πατέντα των Ην. Πολιτειών για μια εμπορικώς πολύτιμη τεχνική επιμετάλλωσης που εφήυρε. Την δεκαετία του 1890 ο Aronson είχε καθιερωθεί σαν πρωτοπόρος της κατασκευής σπίρτων ασφαλείας με τις εφευρέσεις του των ‘Non-Toxic Match’ (Μη-Τοξικό Σπίρτο) και ‘All-Weather Match’ (Σπίρτο Παντός Καιρού). Το 1913 o πρωτοπόρος κατασκευαστής κατάφερε να φτιάξει τον πρώτο αναπτήρα τσέπης ονόματι WonderLite, από τους λεγόμενους striker. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1928 κατασκεύασε τον πρώτο αναπτήρα μίας κίνησης (one-motion-lighter), του διάσημου Banjo Lighter. Μέχρι τότε οι αναπτήρες ήταν περίπλοκοι και ταλαιπωρούσαν τους καπνιστές, οι οποίοι ήθελαν τουλάχιστον τρεις κινήσεις μέχρι να ανάψουν. Η επιτυχία του Banjo ήταν τεράστια.
Ο αναπτήρας κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο
Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου τα εργοστάσια της Ronson έγιναν εργοστάσια παραγωγής πυρομαχικών 24ώρου βάσεως. Μετά την λήξη του πολέμου η εταιρεία επέστρεψε στην παραγωγή αναπτήρων αλλά επεκτάθηκε και στην παραγωγή άλλων προϊόντων όπως ηλεκτρικές συσκευές ξυρίσματος και οικιακά σκεύη μαγειρέματος. Το 1957 η Ronson παρουσίασε τον Premier Varaflame και το 1965 ένα τελείως νέο είδος αναπτήρα, τον Ronson Comet. Ο αναπτήρας αυτός είναι εξολοκλήρου φτιαγμένος από πλαστικό και πανάλαφρος, ενώ μέσα σε 15 χρόνια πωλήθηκαν πάνω από 60 εκατομμύρια Comet. Το 1970 η εταιρεία παρουσίασε το ηλεκτρονικό σύστημα ανάφλεξης και ακολούθησαν δεκαετίες σκαμπανευασμάτων και αλλαγών ιδιοκτησίας, με μικρής επιτυχίας αναπτήρες.
Το όνομα θρύλος μεταξύ των καπνιστών και το γνωστότερο label μεταξύ των ειδών καπνιστού είναι το Zippo. Η εταιρεία ιδρύθηκε στο Μπράντφορντ της Πενσυλβάνιας το 1932 από τον George G. Blaisdell, ο οποίος ήθελε να δημιουργήσει έναν αναπτήρα που θα φαινόταν καλός και θα ήταν εύχρηστος. Ο Blaisdell έλαβε τα δικαιώματα για έναν αυστριακό windproof αναπτήρα με μετακινούμενο καπάκι και το ξανασχεδίασε σύμφωνα με τις δικές του απαιτήσεις. Έκανε τη θήκη ορθογώνια και συνέδεσε το καπάκι με το κατώτατο σημείο με έναν σύνδεσμο. Τότε περιέβαλε γύρω το φυτίλι με το γνωστό διάτρητο κέλυφος της Zippo. Επηρεασμένος από μια άλλη πρόσφατη εφεύρεση, το φερμουάρ (ZIP), ο Blaisdell ονόμασε το νέο αναπτήρα “Zippo”, και το υποστήριξε με μια εγγύηση εφόρου ζωής.
Η εξέλιση τα τελευταία χρόνια
Στις αρχές του 1940, οι αναπτήρες Zippo πρωταγωνιστούσαν σαν αστέρια του θεάτρου και του σινεμά. Εμφανίστηκαν σε πάνω από 1000 ταινίες στο Hollywood, από το ‘Έως την αιωνιότητα’ μέχρι στους ‘Αγγέλους του Τσάρλι’. Ωστόσο, τίποτα δεν προέβαλλε τους αναπτήρες Zippo τόσο πολύ όσο ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος. Όλοι οι έτοιμοι έως τότε αναπτήρες Zippo διατέθηκαν σε στρατιωτικά καταστήματα και φυλάσσονταν σαν λάφυρα από τους στρατιώτες ανά τον κόσμο.
Το 1999, ο αναπτήρας Zippo κατατάχθηκε μέσα στα 100 πρώτα προϊόντα όλων των εποχών από το ‘Danish Design Center’ στην Κοπεγχάγη, καθώς και στα πρώτα σχεδιαστικά προϊόντα του 20ου αιώνα από το ‘Men’s Journal Magazine’.
Ανάμεσα στα είδη καπνιστού που έχουν γράψει ιστορία και βρίσκονται στα χέρια, ή στις τσέπες κάθε ανθρώπου που καπνίζει τσιγάρο, καπνό, ή πίπα, είναι ο αναπτήρας Bic με τη ρυθμιζόμενη φλόγα, ο οποίος λανσαρίστηκε το 1973. Άλλος δημοφιλής και διαδεδομένος τύπος είναι ο Clipper του 1972 και είναι περιζήτητος από τους συλλέκτες εξαιτίας των τυπωμένων σχεδίων που φέρει στο κέλυφός του.
